Mahmut Esat BOZKURT´un hayatı hakkında kısaca...
Mahmut Esat Bozkurt, 1892 yılında Kuşadası´nda doğmuştur.
Babası Mora´dan göç eden Hacı Mahmutoğulları ailesinden Hasan Bey´dir. Çiftçilik ve ticaretle uğraşan Hasan Bey, Kuşadası Belediye Başkanlığı, sonraki yıllarda İzmir İl Genel Meclisi üyeliği de yapmıştır.
Mahmut Esat, ilköğretimine Kuşadası´nda başlamış, İzmir´deki Yusuf Rıza Mektebi´nde tamamlamıştır. Lise öğrenimine İzmir İdadisi´nde başlamış, İstanbul´da bitirmiştir. Bu yıllarda sosyal derslere derin bir ilgi duyan Mahmut Esat 1908´de İstanbul Üniversitesi (Darülfünun) Hukuk Fakültesine kaydını yaptırmıştır. Mahmut Esat´ın hukuk eğitimine başlamasını ve sonraki yıllarda yurt dışında hukuk eğitimi görmesini, dayısı ve "sıra dışı jöntürk" olarak tanımlanan Ubeydullah efendi desteklemiştir. Mahmut Esat´ın İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi´nde öğrenim gördüğü sıralarda İttihak ve Terakki Cemiyeti´nin İzmir´deki yayın organı olan İttihad Gazetesi´nde makaleleri de yayınlanmıştır.
1912 yılında İsviçre'ye giden Mahmut Esat, burada Fribourg Üniversitesi Hukuk Fakültesinde yenide hukuk alanında Lisans öğrenimine başlamıştır. Mahmut Esat'ın İsviçre de bulunduğu dönemde, Şükrü Saraçoğlu, Nurullah Ataç, Numan Menemencioğlu, Cevat Açıkalın,Rahmi Balaban,Selim Nüzhet, Cemal Hüsnü, Ahmet Bedevi, Fahri Tandoğan, Sadrettin Celal gibi burada öğrenim gören ve sonra da Türkiye'de çok tanınacak kimselerle de beraber olmuştur.
Mahmut Esat, İsviçre' de lisans öğreniminden sonra doktora da yapmıştır. " Du Regime des Capitulations Ottomanes" – leur Caractare juridipue d'apres I'histoire et les textes- ( Osmanlı Kapütülasyonları Rejimi) başlıklı doktora teziyle hukuk doktoru ünvanı da almıştır. Mahmut Esat tezinde, kapitülasyonların tek taraflı yada karşılıklı anlaşmalar yoluyla da yapılsa, bir tarafın yaşamsal menfaatlerine aykırı düşerse veya tabii oldukları şartlar değişirse tek taraflı olarak kaldırılabileceğini savunmuştur. 1918 yılında Fribourg üniversitesi hukuk fakültesinde doktora tezini takdim eden ve anılan üniversiteden hukuk doktoru ünvanını alan Mahmut Esat, Yunanistan'ın Ege Bölgesini işgale girişmesi üzerine, beraberinde Şükrü Saraçoğlu ve Kazım Nuri ile birlikte ülkeye dönmüştür.
Ege Bölgesinde oluşturulan Kuvayı Milliye'nin öncülerinden birisi olan Mahmut Esat, Yunanlılara karşı girişilen askeri hareketlere de katılmıştır. 23 Nisan 1920 de açılan Büyük Millet Meclisinde göreve başlayıncaya değin, Kuşadası çevresinde etkinlik gösteren Milli Müfrezenin başında bulunmuştur.
Türkiye Büyük Millet Meclisinin birinci döneminde İzmir'den Milletvekili seçilen Mahmut Esat, Mecliste Anayasa ve Dışişleri komisyonunda çalışmıştır. Bu sıralarda Maarif ve Adliye vekaletleri için aldığı Bakanlık önerilerini geri çevirmiştir. Türkiye'nin Adliye ve kanunlarında radikal değişiklikler yapmasını düşündüğünden ve fakat bunların mümkün olmamasından ötürü Adliye Vekilliği, Maarif işlerinin uzmanı olmadığı içinde Maarif Vekilliği tekliflerinde olumsuz cevap vermiştir. Bununla birlikte; Milli Mücadele döneminde Rauf Orbay hükümetinde 12 Temmuz 1922 – 4 Ağustos 1923 ve Fethi Okyar hükümetinde 14 Ağustos 1923- 27 Ekim 1923- İktisat Vekili olarak görev almıştır.
Türkiye Köy Bankaları Projesi, Ziraat Bankalarının geliştirilmesi, Köylü ve esnafın durumunun iyileştirilmesi yolunda büyük çabalar harcamıştır. 17 Şubat 1923 tarihinde İzmir de gerçekleştirilen ve Türkiye'nin izleyeceği ekonomi politikalarının belirlenmesinde önemli bir yeri olan İktisat Kongresinde O'nun İktisat Vekilliği döneminde toplanmıştır.
Kongre' de, Liberal ekonomik görüşleri eleştiren Mahmut Esat, Türkiye için " Yeni Türkiye İktisat Mektebi" önermiştir. Mahmut Esat, 11 Ağustos 1923' te başlayan ikinci dönemde İzmir den yeniden Milletvekili seçilmiş ve yeni kurulan Ali Fethi Okyar hükümetinde de
yerini korumuştur. Bununla birlikte yeni devletin iktisat politikalarının belirlenmesinde etkili olamayacağını düşünen Mahmut Esat, İktisat Vekilliğinden istifa etmiş, yerine 24 Eylül 1923 te Hasan Saka seçilmiştir.
20 Nisan 1924 te kabul edilen Anayasa'nın başlıca hazırlayıcılarından birisi olan Mahmut Esat 22 kasım 1924 te kurulan Ali Fethi Okyar kabinesinde bu defa Adliye Vekilliğine getirilmiştir.
4 Mart 1925 te iş başına gelen İsmet İnönü hükümetinde de yerini koruyan Mahmut Esat; Medeni kanun, Ceza Kanunu, Hukuk usulü Muhakemeleri kanunu, Ceza muhakemeleri Usulü kanunu, İcra İflas Kanunu ve Deniz Ticaret Kanun'larında yapılan büyük atılımların öncüsü olmuştur. Bu kanunların en iyi şekilde uygulanabilmesi için kurulan Ankara Hukuk Mektebinin açılması da bu döneme rastlamaktadır. Yine 2 Ağustos 1926 'da Adalar Denizinde Lotus adlı Fransız Vapuru ile çarpışan Bozkurt adlı Türk gemisinde hayatını kaybeden sekiz Türk vatandaşı için açılan Fransız Kaptanının Türk mahkemelerince tutuklanmasına yol açan, sonuçta La haye Adalet Divanı'na intikal eden davada da Türkiye'yi Mahmut Esat temsil etmiştir.
Burada yaptığı savunmada Türk tezini kabul ettirmeyi başaran Mahmut Esat'a Soyadı Kanunu ile birlikte Atatürk tarafından "BOZKURT" soyadı verilmiştir.
Mahmut Esat, "Mecliste ve fırkada serbest çalışmak" gerekçesiyle 21 Eylül 1930 tarihinde Adliye Vekilliği'nden istifa etmiştir. Bu tarihten sonra milletvekilliğinin yanı sıra; Siyasal Fakültesi'nde, Ankara Hukuk Fakültesinde Anayasa Hukuku ve Devletler Umumi Hukuku, 1934'ten itibaren İstanbul Üniversitesi'nde Türk İnkılabı Tarihi dersler okutmuştur.
İstanbul'da bulunduğu sırada rahatsızlanan Mahmut Esat Bozkurt, 21 Aralık 1943'te yaşama gözlerini yummuş, vasiyeti üzerine na'şı Kuşadası'na nakledilmiş, burada aile mezarlığına defnedilmiştir.
Devlet adamlığının yanı sıra, hukuk, edebiyat ve tarih alanında derin bilgi sahibi olan Mahmut Esat Bozkurt, aynı zamanda, üstün hitabet kudreti ile tanınmış bir fikir adamıdır. Kısa sayılabilecek yaşamına büyük ve verimli işler sığdıran Mahmut Esat Bozkurt'un II. Meşrutiyet döneminde; Hizmet, İttihat, Köylü, Ahenk, Milli Mücadele yıllarında; Ankara da Yeni Gün, Anadolu'da Yeni Gün, Hakimiyet-i Milliye, Cumhuriyet döneminde; Vatan, saday-ı Hak, Halk Dostu, Anadolu, Son Posta, Halkın Sesi, Tan, yeni Asır, Ulus, Yeni sabah gazetelerinde çok sayıda makalesi yayınlanmıştır. Milli Mücadele'de cephede de hizmet ettiği için Yeşil-Kırmızı şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirilen Mahmut Esat Bozkurt çok iyi derecede Fransızca bilirdi. Mahmut Esat ve eşi Feheda Hanım'ın ikisi kız (Gün ve Ay), biri erkek (Yüksel) olmak üzere üç çocukları olmuştur.
Mahmut Esat Bozkurt, gazetelerde yayınlanmış yazıları dışında birçok telif eserin de sahibidir.
